వేమన

వేమన 1650-1750 మధ్య కాలములో జీవించి తెలుగు కవి. సమాజానికి హితబోధ చేస్తూ వేలాది పద్యాలు చెప్పాడు.

వేమన పద్యాలలో అంతర్లీనంగా ఉన్న వ్యాఖ్యలు

• అనఁగ ననగ రాగ మతిశయిల్లుచు నుండు
• అనువుగానిచోట అధికులమనరాదు.
• అన్ని దానములను నన్నదానమె గొప్ప; కన్నవారికంటె ఘనులు లేరు
• అప్పులేనివాడె యధిక సంపన్నుడు.
• అల్పబుద్ధివాని కధికార మిచ్చిన; దొడ్డవారినెల్లఁ దొలఁగఁ గొట్టు
• అల్పుఁ డెపుడు బల్కు నాడంబరము గాను; సజ్జనుండు బలుకుఁ జల్లగాను.
• ఆఁడుదాని బొంకు గోడపెట్టినయట్టు; పురుషవరుని బొంకు పూలతడిక.
• ఆత్మశుద్ధి లేని యాచారమది యేల.
• ఆలి మాటలు విని అన్నదమ్ముల బాసి వేరె పోవువాడు వెర్రివాడు
• ఆలివంకవార లాత్మబంధువు లైరి; తల్లివంకవారు తగినపాటి; తండ్రివంకవారు దాయాది తగవులౌ.
• ఆశ కన్న దుఃఖ మతిశయంబుగ లేదు; చూపు నిలుపకున్న సుఖము లేదు; మనసు నిల్పకున్న మఱి ముక్తి లేదయా.
• ఇనుము విఱిగె నేని యినుమాఱు ముమ్మాఱు; కాచియతుక నేర్చు కమ్మరీడు; మనసు విఱిగెనేని మఱియంట నేర్చునా?
• ఇంటియాలు విడిచి యిల జారకాంతల వెంటఁ దిరుగువాఁడు వెఱ్ఱివాఁడు.
• ఇంటిలోని పోరు నింతింత గాదయా.
• ఎలుకతోలు తెచ్చి ఏడాది ఏడాది ఉతికినా నలుపు నలుపే గాని తెలుపు కాదు.
• కంచు మ్రోగినట్లు కనకంబు మ్రోగునా
• కోపమున ఘనత కొంచెమైపోవును.
• గంగి గోవుపాలు గరిటడైనను చాలు, కడవెడైనను నేమి ఖరము పాలు.
• చిత్తశుద్ధి లేని శివపూజ లేలరా.
• చెప్పుదినెడు కుక్క చెరకు తీపెరుగునా.
• తప్పు లెన్నువారు తమ తప్పులెరుగరు.
• తల్లితండ్రులందు దయలేని పుత్రుండు పుట్టనేమి? వాడు గిట్టనేమి?
• తినగ తినగ వేము తియ్యనుండు
• నిక్కమైన మంచి నీలమొక్కటి చాలు, తళుకుబెళుకు రాళ్ళు తట్టెడేల
• పట్టువిడుటకన్నా పడిచచ్చుటేమేలు.
• పురుషులందు పుణ్య పురుషులు వేరయ.
• భాండశుద్ధి లేని పాకమది యేల.
• సాధనమున పనులు సమకూరు ధరలోన